لاپاراسکوپی چیست مزایا و معایب

لاپاراسکوپی یک متد تشخیصی / درمانی است که از سال 1900 م. متداول شد. از آن زمان تا اکنون پیشرفت‌های چشمگیری در عرصه پزشکی داشته است. در این روش وسیله باریکی بنام لاپاروسکوپ از طریق ایجاد برش کوچکی وارد بدن شده و امکان مشاهده و در صورت لزوم عمل جراحی را بدون نیاز به ایجاد برش های بزرگ فراهم می آورد.(درون بینی)

لاپاراسکوپی می‌تواند برای تشخیص، درمان و یا هر دو مورد استفاده قرار گیرد.
لاپاروسکوپی تشخیصی برای بررسی طیف گسترده ای از اختلالات مفید است. می توان از آن برای ارزیابی اختلالات کبدی ، تومورها و سایر توده های شکمی ، دردهای حاد و مزمن شکم ، تروما ، بدخیمی اندامهای داخلی حفره شکمی (مانند لوزالمعده، آپاندیس، معده ، روده کوچک و روده بزرگ، کیسه صفرا) ، کیست و غیره استفاده نمود
لاپاراسکوپی بویژه در درمان بیماریها و اختلالات مرتبط با رحم و تخمدان(همچون کیست، میوم رحم ، رفع چسبندگی لوله ها و …)، تشخیص و درمان ناباروری، همچنین ترمیم افتادگی لگن، درمان بی اختیاری ادراری و رفع فقدان کنترل مثانه کاربرد دارد

لاپاراسکوپی چیست؟

امروزه برای بیشتر عمل های جراحی که در ناحیه شکم و قفسه سینه لازم است، لاپاروسکوپی می تواند اولین انتخاب باشد مگر آن که انجام این عمل برای بیماری غیرقابل انجام باشد، مانند بیمارانی که شیمی درمانی یا رادیوتراپی می شوند
این روش کم ‌خطر و کم تهاجمی با ایجاد برش‌های کوچکی روی پوست انجام می گیرد. در این روش از ابزاری به نام لاپاراسکوپ به منظور تصویربرداری تشخیصی از داخل بدن بیمار استفاده می شود
لاپاراسکوپ در واقع تیوب بلند و طویلی است که در ابتدای آن دوربین کوچک و با رزولوشن بالا قرار گرفته است. با ایجاد برش‌های کوچک بر روی شکم بیمار، لاپاراسکوپ وارد بدن وی می‌شود و دوربین تصاویر را به یک مانیتور ویدیویی ارسال می ‌کند

تفاوت جراحی باز با لاپاراسکوپی

• در گذشته جهت جراحی برشهای بزرگی در ناحیه شکمی یا قفسه سینه ایجاد می شد. که عمل باز اطلاق می گردید.دارای نقاط ضعف و عوارضی بود.
• به دلیل دستکاری و در معرض هوا قرار گرفتن روده ها و احشا، در اغلب موارد پس از عمل باز، چسبندگیهای وسیع داخل شکمی ایجاد شده و گاها باعث انسداد روده و عوارض جدی می شود. به گونه ای که 30% بیمارانی که تحت این جراحی ها قرار می گیرند. در طی 10 سال، به عمل های مجدد جهت برطرف شدن این چسبندگی ها نیاز پیدا می کنند.
• از آنجا که طول زخم جراحی در عمل باز بیشتر است، احتمال عفونت زخم و جوش نخوردن در این جراحی ها زیاد است.
• احتمال عدم جوش خوردن کامل و مناسب محل برش جراحی و ایجاد انواع فتق های جدار شکم وجود دارد.(این مورد در ۲۰ درصد جراحیهای باز اتفاق می افتد.)
• از آنجا که در عمل جراحی باز برگشت روده ها و جوش خوردن زخم جدار حدود یک هفته تا 10 روز طول می کشد، بیمار چندین هفته نمی تواند سر کار و فعالیت عادی روزمره حاضر شود.
• هرگونه برش، تنها دسترسی به قسمتی از شکم را ممکن می سازد(بخصوص در افراد چاق) لذا همواره قسمت هایی وجود دارد که خارج از دید مستقیم و دسترس جراح می باشد نظیر محل اتصال مری به معده و زیر دیافراگم و اعضا لگنی در برش خط وسط بالای شکم.

تفاوت بارز لاپاراسکوپی با عمل باز

تفاوت بارز لاپاراسکوپی با عمل باز در نوع برش هایی است که در حین جراحی ایجاد می شود
در جراحی باز برای آنکه جراح دید کافی برای عمل داشته باشد برشی به اندازه 15 تا 30 سانتیمتر روی شکم بیمار ایجاد می کنند در حالیکه در جراحی لاپاراسکوپی فقط یک تا ۳ برش کوچک نیم تا یک سانتیمتری بوجود می آید که به سرعت قابل بهبود است و نیاز به بستری شدن طولانی مدت بیمار نیست. در این جراحی برش های کوچک به معنی این است که مدت زمان لازم برای بازسازی محل تیغ جراحی بسیار کوتاه بوده و بهبودی سریع اتفاق می افتد. در بیشتر موارد بیماران می توانند حداکثر پس از مدت یک هفته بعد از جراحی به فعالیت های طبیعی خود باز گردند چرا که درد پس از عمل کاهش و زخم های کوچک بهبود یافته است
همچنان که ذکر کردیم مهم ترین تفاوت این دو روش جراحی، زخم های کوچکتر در لاپاراسکوپی است
از آنجایی که زخم ها کوچکتر هستند و عمل دقیق تر انجام شده لذا درد بیمار بسیار کمتر است
به دلیل تمامی موارد گفته شده عوارض پس از عمل بیمار بسیار کم است و بیمار خیلی سریع تر در حدوده ۲ تا ۳ روز بعد می تواند به فعالیت های عادی خود برگردد

حتما بخوانید: آی وی اف چیست؟

مزایای لاپاروسکوپی توسط دکتر فاطمه سروی

1. لاپاراسکوپی زمان بهبودی کوتاهتری نسبت به جراحی باز دارد.
2. طول مدت بستری بسیار کوتاهتر از عمل باز بوده و بیمار می تواند زودتر مرخص شده و در منزل استراحت کند.
3. زخم های کوچکتری در بدن بیمار ایجاد می گردد.
4. از آسیبهای غیر ضروری به جدار شکم و قفسه سینه برای ورود و دسترسی به اندام یا عضو هدف اجتناب می شود.
5. به دلیل به حداقل رسیدن دستکاری داخل شکم از عوارض شایع و خطرناک جراحی باز مانند چسبندگی روده و انسداد روده ناشی از آن و انواع فتق های جدار شکم جلوگیری می شود و خطرعفونت بعد از عمل جراحی به حداقل می رسد.
6. بیمار درد کمتری بعد از عمل دارد.
7. امکان بررسی تمام حفره شکم بر خلاف عمل باز که فقط عضو هدف و بافتهای اطراف آن قابل دیدن و بررسی است.
8. به دلیل عدم وجود برش وسیع جراحی باز از نظر زیبایی بسیار بهتر از عمل باز می باشد.
9. احتمال عفونت در لاپاراسکوپی بسیار کمتر است.

لاپاراسکوپی رحم و تخمدان ها

از لاپاراسکوپی برای تشخیص و درمان بیماریها و مسایل مربوط به زنان نیز استفاده می شود. از موارد استفاده آن ارزیابی و درمان مشکلات مربوطه به رحم و تخمدان ها می باشد. در زیر ناف برش کوچکی ایجاد می شود و لاپاراسکوپ وارد نواحی شکم و لگن می شود و رحم و تخمدان ها بطور کامل بررسی و درمان می شوند
از کاربردهای لاپاراسکوپی رحم و تخمدان می توان موارد ذیل را برشمرد:

• لاپاراسکوپی جهت رفع چسبندگی لوله ها، رحم و تخمدان ها
• لاپاراسکوپی جهت درمان میوم ها (فیبروم های رحم) از طریق برداشتن آنها یا مسدود کردن جریان خون متصل به آنها
• لاپاراسکوپی جهت درمان لایه آندومتریوز رحم از طریق تخریب بافت اندومتر
• لاپاراسکوپی جهت درمان کیست تخمدان و تومورهای تخمدان ها
• لاپاراسکوپی جهت برداشتن تخمدان ها (اوفورکتومی)
• لاپاراسکوپی جهت درمان بارداری های خارج از رحم
• لاپاراسکوپی جهت تشخیص و درمان ناباروری
• لاپاراسکوپی جهت درمان افتادگی رحم
• لاپاراسکوپی جهت برداشتن رحم (هیسترکتومی)
• لاپاراسکوپی جهت درمان سرطان مانند برداشتن بخشی از غدد لنفاوی برای درمان
• لاپاراسکوپی جهت بستن لوله های فالوپ در افرادی که می خواهند یک روش جلوگیری دائم و کامل داشته باشند

مقدمات قبل از انجام جراحی لاپاراسکوپی

قبل از همه چیز توجه به این نکته ضروری است که لاپاراسکوپی باید بعد از اتمام دوره قاعدگی انجام گیرد
• آزمایشات و عکسبرداری های کامل قبل از عمل انجام شود
• بیمار باید به مدت حدود 12 ساعت قبل از انجام عمل لاپاراسکوپی چیزی نخورد و یا نیاشامد
• اگر فرد داروی خاصی قبل از عمل مصرف کرده است به متخصص اطلاع دهد و داروهای خود را به همراه داشته باشد. این کار به متخصصان بیهوشی کمک می‌ کند تا از داروهایی که مصرف می ‌کنید، اطلاع کسب نمایند
• اگر فردی مواد مخدر مصرف می کند باید متخصص را در جریان بگذارد
• عدم همراه داشتن جواهرات و زیورآلات

حتما بخوانید: لاپاراسکوپی رحم چیست؟

شانس بارداری بعد از لاپاراسکوپی

جراحی لاپاراسکوپی که به منظور حذف میوم یا فیبروئید‌ها، برداشتن ضایعات آندومتریوز یا باز کردن لوله ‌های رحمی انجام شده باشد در واقع شانس بارداری بعد از لاپاراسکوپی افزایش می‌ یابد. اگرچه در بعضی از موارد لاپاراسکوپی می ‌تواند بر روی بارداری فرد تاثیر بگذارد چرا که هرگونه جراحی شکم یا لگن ممکن است سبب ایجاد زخم و چسبندگی در حفره لگنی شود هر چند در جراحی لاپاراسکوپی نسبت به جراحی باز این مساله کمتر دیده می‌شود. زخم ایجاد شده در بافت (برای مثال اگر لوله رحمی در فرد آسیب دیده باشد) می‌ تواند در بارداری بعد از لاپاراسکوپی خلل ایجاد کند
دکتر سروی در خصوص جراحی لاپاراسکوپی با انسداد لوله های فالوپ یکی از بیمارانشان به این صورت توضیح داده اند که : “بیمار به علت اینکه دو سال اقدام به بارداری کرده بودند ولی نتیجه نگرفته بودند ما برای ایشان عکس رنگی رحم درخواست کردیم. سپس مشاهده نمودیم که دو طرف لوله های رحمی بسته هستند و در سونوگرافی واژینالی که انجام دادیم. کیست ساده تخمدان در سمت راست دیده شد. بنابراین تصمیم بر این شد که عمل جراحی لاپاراسکوپی انجام شود تا بهبودی کامل حاصل گردد تا برای بارداری آماده شوند.”

عوارض لاپاراسکوپی

عوارض لاپاراسکوپی بسیار نادر و یا خفیف است، با این توصیف عوارض عبارتند از:

آسیب به عروق خونی، مثانه، روده و دیگر ساختار لگن؛ عفونت مثانه؛ لخته شدن خون؛ مشکلات ادراری

عوارض لاپاروسکوپی در موارد زیر تشدید می شود:

چاقی؛ سابقه جراحی قبلی شکم؛ لاغری بیش از حد؛ بیماری مزمن روده؛ عفونت لگن

نکات و مراقبتهای بعد از عمل لاپاراسکوپی

• فرد باید تا چند مدت استراحت کند تا زخم ناشی از جراحی کاملا التیام پیدا کند.
• بعد از جراحی لاپاراسکوپی تا چند روز غذای سبک مصرف شود. مایعات، ژله و آبمیوه برای درد‌های شکمی مناسب هستند. بعد از آن می ‌توانید به رژیم غذایی معمول خود بازگردید.
• توصیه می ‌شود تا بهبودی کامل جای زخم جراحی، حداقل تا سه روز فعالیت جنسی نداشته باشید.
• اگر فرد در حین رابطه جنسی درد احساس نماید باید استراحت بیشتری داشته باشد. بهتر است فعالیت جنسی خود را با مشورت پزشک آغاز کنید. در صورت داشتن هرگونه درد و خونریزی واژینال فورا پزشک خود را مطلع سازید.
• بعد از لاپاراسکوپی فرد باید چرخه قاعدگی خود را ردیابی کند. این کار به وی کمک می‌ کند تا بهترین زمان را برای داشتن رابطه جنسی انتخاب نماید. بدین ترتیب احتمال بارداری بعد از لاپاراسکوپی نیز بیشتر می ‌شود.
• بهترین زمان برای برقراری رابطه جنسی یک تا دو روز قبل از تخمک‌گذاری و روز تخمک‌ گذاری است. با این روش به احتمال بیشتر یک اسپرم سالم در لوله‌های فالوپ منتظر آزاد شدن تخمک است و احتمال بارداری بعد از لاپاراسکوپی بیشتر است.