عفونت و نازایی(بررسی نقش عفونت در ناباروری زنان و مردان)

عفونت و نازایی مدتهاست که باهم در ارتباط هستند. عفونت‌هایی که بدون علامت هستند آسیب بیشتری در پی دارند. زیرا کمبود و یا نبود علائم، مانع از مراجعه به موقع بیمار نزد پزشک می‌شود. در نتیجه  این مساله منجربه آسیب مزمن به اندام های لگن می‌شود. در واقع، مدیریت به موقع عفونت های مقاربتی یا سایر عفونت ها در جلوگیری از آسیب، ناتوانی، درد مزمن لگن موثر است. در آخر نیز به حفظ قدرت باروری کمک زیادی می کند.

بررسی نقش عفونت‌ها در نازایی زنان

عفونت سالپنژیت در حدود %15 از زنان در سن باروری اتفاق می افتد. %5/2 از همه زنان در اثر سالپنژیت در سن 35 سالگی نابارور می‌شوند. امروزه ارگانیسم های غالب، موجوداتی از نوع چامیدیا هستند. عفونت مزمن باعث ایجاد علائم ناچیز و آسیب بیشتر می شود. باز هم، تعداد زیادی از بیماران مبتلا به عفونت لگن که منجر به نازایی آنها می شود عفونتشان تشخیص داده نمی شود. التهاب مزمن دهانه رحم و آندومتر، تغییر در ترشحات دستگاه تناسلی و اختلالات ساختاری مانند سینیچای داخل رحمی همگی در نازایی زنان نقش دارند.

حتما بخوانید: تغذیه و نازایی

بررسی ارتباط بین عفونت‌ و ناباروری در مردان

عفونت، بعد از پارامترهای غیر طبیعی اسپرم، عامل اصلی در ناباروری مردان نیز است. انسداد اپیدیم یا مجاری، آسیب بیضه ناشی از ارکیت، ایجاد آنتی بادی ضد اسپرم و از این قبیل از مشکلات، همه ناشی از مکانیسم های احتمالی هستند که منجربه عفونت می شود. این عفونت‌ها بر باروری مردان بی‌تأثیر نیست.

اپیدمیولوژی عفونت ها و نازایی

تقریباً 35٪ از زنانی که مشکل نازایی دارند، دچار تغییرات پس از التهاب مجاری تخلیه یا صفاق اطراف می شوند که در عملکرد توبو تخمدان تداخل ایجاد می کند. بیشتر این تغییرات ناشی از عفونت است.متأسفانه، تأثیر عوارض عفونت برنازایی نتیجه بی بند و باری جنسی و محبوبیت روش های اشتباه پیشگیری از بارداری، است. عفونت های سوزاک و عفونت های بی هوازی مخلوط، شایع ترین علل عفونت های دستگاه تناسلی فوقانی هستند که منجر به بیماری التهابی لگن (PID) می شوند.

همچنین واژینوز باکتریایی، تریکوموناس واژینالیس و کاندیدا آلبیکانس شایع ترین علل باکتریایی، عفونت های قارچی دستگاه تناسلی تحتانی هستند. در دهه گذشته عفونت های ناشی از سوزاک رو به کاهش بوده است. اما عفونت های کلامیدیایی دستگاه تناسلی زن و مرد همچنان یک مشکل فزاینده است و علت اصلی نازایی است.

دلایل نازایی و ناباروری و ارتباطش با عفونت ها

از شایعترین علل ناباروری و تشخیص اولیه تقریباً در 30-35٪ زوجین نابارور، آسیب شناسی لوله و صفاقی است. سابقه بیماری التهابی لگن (PID)، سقط جنین سپتیک، پارگی آپاندیس، جراحی لوله یا حاملگی خارج رحمی همگی احتمال آسیب لوله را نشان می دهد. بدون شک علت اصلی فاکتور لوله ای در ناباروری و حاملگی های خارج رحمی سابقه بیماری التهابی لگن (PID) است.

مطالعات در زنان مبتلا به PID، نشان داده است که خطر نازایی لوله های بعدی با تعداد و شدت عفونت های لگن بیشتر می‌شود. به طور کلیPID حاد با بروز تقریباً 10-12٪ پس از یک دوره، 23-35٪ پس از دو مورد و 54-75٪ پس از سه دوره اتفاق می‌افتد. بیشترین دلایل عفونت لگن عوامل بیماری زای منتقل شده از راه مقاربتی و دستکاری های داخل رحمی مانند کورتاژ ، سقط و غیره است.

زنان دو برابر مردان در طی یک مقاربت بدون محافظت با شریک زندگی آلوده، به سوزاک یا کلامیدیا مبتلا می شوند. بسیاری از زنانی که تازه آلوده شده‌اند هیچ علامتی ندارند. بنابراین به دنبال درمان نیستند و به گسترش آلودگی خود ادامه می دهند. برآورد شده که 10 تا 20 درصد زنان مبتلای به سوزاک غدد درون رحمی یا عفونت کلامیدیا که درمان نشده‌اند. در نهایت به سالپنژیت مبتلا می شوند.

علی‌رغم تمرکز فعلی بر روی بیماری‌های مقاربتی، نازایی ممکن است به دنبال عفونت‌های منتقله از طریق خون مانند سل، عفونت‌های هوازی و بی هوازی مخلوط سایر قسمت‌های لگن، عوارض التهابی ضربه های جراحی، عفونت خون بعد از سقط و نفاس و پارگی آپاندیس رخ دهد.

بررسی ارتباط بین عفونت کلامیدیا تراکوماتیس و ناباروری مردان

از علل شناخته شده ناباروری در مردان، عفونت‌های حاد و مزمن دستگاه تناسلی است. اپیزودهای ارکیت حاد یا اپیدیدیمیت ممکن است منجر به آسیب دائمی به بیضه یا انسداد در مجاری انزال زاینده شود. کلامیدیا تراکوماتیس باعث ایجاد تقریباً 50% اپیدیدیمیت در مردان فعال جنسی زیر 35 سال می شود. انسداد یک طرفه اپیدیدیم به ندرت تشخیص داده می شود. همچنین تأثیر آن بر باروری تا حد زیادی ناشناخته است.با این حال، 80٪  ناباروری مردان با انسداد مجاری مجرای آنتی بادی به اسپرم، دیده شده است. ارزیابی مناسب یک نمونه منی شامل آزمایشاتی مانند وجود فروکتوز منی، آلفا گلوکوزیداز خنثی و pH در تمایز آزواسپرمی انسدادی و غیر انسدادی کمک زیادی به تشخیص به هنگام و صحیح می کند.

بررسی عفونت بیماری التهابی  لگن PID و نازایی در زنان

PID ، یک مجموعه علائم و نشانه های متداول اما مبهم است که از گسترش میکروارگانیسم های بیماری‌زا از واژن و درون رحم به رحم، بدن آندومتر و لوله های رحمی ناشی می شود. PID، همچنین می تواند سقط جنین ناشی از آسپتیک یا به عنوان یک عفونت پس از زایمان را دنبال کند. سالپینگیت در 15٪ بیمارانی که سقط جنین القایی انجام می دهند دیده می شود.آنها دریافتند که ناباروری لوله با تعدادی از فاکتورهای موجود در اپیزود اولیه سالپینگیت ارتباط مستقیمی دارد که شامل شدت اولیه التهاب لوله، ارگانیسم های مسئول و وقوع حاملگی خارج رحمی بعدی است. بهترین پیش بینی کننده ناباروری بعدی، درجه التهاب لوله مشاهده شده از طریق لاپاراسکوپ در مرحله حاد است. زنان مبتلا به آبسه لگن بیشترین (85٪ تا 90٪) میزان نازایی را داشته اند.

تشخیص و درمان سریع، عوارض شدید بعدی مانند تشکیل آبسه و دیگر خطرات را کاهش می دهد. با این حال، بسیاری از بیماران PID اغلب بدون علامت هستند. تقریباً 60 تا 80 درصد زنان مبتلا به سالپنگیت حاد دمای طبیعی دارند. همچنین از سلول های سفید خون بالا نمی روند. این یافته با مشاهده اینکه اکثر زنان مبتلا به نازایی لوله هرگز برای یک دوره شناخته شده از سالپنژیت تحت درمان قرار نگرفته اند، ارتباط دارد.

راهکار ها و روش‌های درمان عفونت PID

درمان سریع، کلید اصلی ریشه کن کردن و جلوگیری از عوارض طولانی مدت مانند هیدروسالپینکس، نازایی، حاملگی خارج رحمی و درد مزمن لگن است. اگر بیماران با علائم خفیف فقط مبتلا به آندومتریت باشند و به سالپنژیت مبتلا نباشند، درمان سریع قبل از شروع سالپنژیت تأثیر عمده ای در جلوگیری از انسداد لوله خواهد داشت. عدم استفاده از داکسی سایکلین یا آزیترومایسین برای مهار آن، ممکن است منجربه سالپنژیت مزمن شود. تقریباً نیمی از زنانی که بارداری خارج رحمی دارند،  دچار آسیب دیدگی لوله ای یا انسداد جزئی لوله ها هستند.

حدود 7 تا 10 درصد از حاملگی هایی که پس از یک دوره سالپنژیت اتفاق می افتد در یک مکان خارج رحمی قرار دارد. همچنین زنان مبتلا به عفونت سالپینگیت 10 برابر حاملگی خارج رحمی نسبت به جمعیت عمومی دارند. تقریباً می‌توان گفت، 40٪ زنانی که بارداری خارج رحمی داشته اند قادر به حاملگی داخل رحمی نیستند.

عفونت HIV وتاثیر آن بر نازایی زنان

شیوع و بروز کم بارداری در بین زنان آلوده به HIV می تواند نشان دهنده نازایی فاکتور لوله ای قبلی و از دست دادن بیشتر جنین ناشی از عفونت HIV-1 باشد.

حتما بخوانید: درمان نازایی با جنین اهدایی

عفونت سوزاک و تاثیرش بر نازایی زنان

در کشورهای آسیایی و آفریقایی، سوزاک هنوز هم یکی از مهمترین دلایل نازایی در زنان است.گونوکوک یا همان سوزاک، اغلب در طی 2 روز از شروع علائم جدا شده و اگر علائم به مدت 7 روز یا بیشتر ادامه داشته باشد به ندرت جدا می شود. بیشتر موارد PID گونوکوکی علامت دار در طی قاعدگی یا فقط بعد از آن شروع می شود. این مشاهدات با این نظر که سوزاک عفونت را آغاز می کند و در صورت عدم درمان به موقع عفونت، زمینه را برای ایجاد یک عفونت هوازی و  بی هوازی مخلوط، شامل عوامل بیماری زایی که از دهانه رحم و واژن منشا می گیرند، آماده می‌کند.

عفونت کلامیدیائی تراکوماتیس و نقشش در نازایی زنان

این عفونت یک باکتری داخل سلولی است که در سلول‌های اپیتلیال ستونی تکثیر می یابد. جایی که از غشای سلولی در برابر دفاع ایمنی میزبان محافظت می کند. بین عفونت و شروع علائم در بین زنان مبتلا به این نوع عفونت به طور مشخص فاصله زیادی وجود دارد. معمولاً فقط علائم خفیف مشاهده می شود. به نظر می رسد کلامیدیا یک فاکتور مهم در نازایی است.

چندین گزارش منتشر شده وجود دارد که در آنها زنان با نازایی لوله از 25 تا 70 درصد بیشتر از آنتی بادی کلامیدیائی نسبت به زنان نابارور با لوله های طبیعی دارند. اکنون در بسیاری از کشورهای پیشرفته، عفونت های کلامیدیائی به وضوح علت اصلی ناباروری لوله ها هستند. همچنین، میزان آسیب حاد لوله ای در زنان مبتلا به عفونت کلامیدیا برابر یا بیشتر از آن است که با عفونت گنوکوک مشاهده شده است. زنان مبتلا به عفونت کلامیدیایی ممکن است دچار سوزاک و بالعکس شوند.

روش‌های درمان عفونت کلامیدیائی تراکوماتیس

این عفونت در شرایط آزمایشگاهی توسط داکسی سایکلین و آزیترومایسین مهار می شود. اما توسط سفالوسپورین ها مهار نمی شود. زنان مبتلا به سالپینگیت باید تحت درمان با تتراسایکلین ها یا آنتی بیوتیک های دیگر این عفونترا مهار می کنند ، باشند ، زیرا درمان سفالوسپورین به تنهایی باعث از بین رفتن این عفونت نمی شود.

عفونت مایکوپلاسماهای دستگاه تناسلی و نازایی

بدون دلیل مایکوپلاسما دارای خصوصیات باکتری‌ها است. (در محیط بدون سلول تولید مثل می کنند) و ویروسها (دیواره سلولی ندارند و قطر آنها 100 تا 300 میکرومتر است). مایکوپلاسماهای دستگاه تناسلی ممکن است از نظر اتیولوژیک در اورتریت غیر اختصاصی ، دهانه رحم و واژن باشد. برخی موارد سالپنژیت حاد، تب پس از سقط جنین کوریوآمنیونیت و عفونت های نفاس است. با این حال، هنوز نقش علیتی مایکوپلاسماهای دستگاه تناسلی در نازایی حل نشده است.

سل دستگاه تناسلی و ارتباطش با نازایی زنان

سل در بسیاری از مناطق فقیرنشین جهان مانند آمریکای لاتین و آسیا همچنان  وجود دارد. ارزیابی شیوع سل لگن دشوار است. زیرا بسیاری از بیماران بدون علامت هستند. بنابراین این بیماری اغلب فقط به طور اتفاقی در طول تحقیقات برای شکایت زنان ظاهر می شود. 5 الی10 درصد زنان نابارور از سل رنج می برند. اعتقاد بر این است که بروز بیماری سل در بین زنان مبتلا به نازایی در کشورهای جهان سوم بیشتر است. همچنین 95 درصد، عامل ایجاد کننده آن مایکوباکتریوم توبرکلوزیس است. اما در5 درصد موارد آن مایکوباکتریوم بوویس است. همچنین سل دهانه رحم در حدود 5 درصد موارد وجود دارد. شکایت اصلی در زنان مبتلا به عفونت سل دستگاه تناسلی شامل نازایی، مشکلات قاعدگی، درد شکم، ترشحات واژن است.

عفونت پاتوژنز PID و ارتباطش با نازایی زنان

در سالپینگیت گنوکوکی و کلامیدیایی ، میکروارگانیسم ها با کشش سطح از دستگاه تناسلی تحتانی از طریق کانال دهانه رحم از طریق آندومتر به لوله های رحمی صعود می کنند. می تواند چسبندگی مخاط، تخریب مژک ها، انسداد ناحیه زیر شکم و تولید پیوسالپینکس وجود داشته باشد. عفونت گنوکوکی ممکن است با تشکیل آبسه کانونی و پریسالپینگیت فراتر از اندوسالپینکس گسترش یابد.

راهکارها و روش های درمان عفونت پاتوژنز PID

برای درمان باید از یک رژیم آنتی بیوتیکی استفاده شود که ماهیت چند میکروبی علت سالپنژیت حاد را در نظر بگیرد. با این حال ، پس از درمان با آنتی بیوتیک های مختلف، نرخ نازایی مشابهی پیدا شده است. زنانی که پس از 3 روز یا بیشتر از علائم تحت درمان قرار گرفتند، به طور قابل توجهی نازایی بیشتری نسبت به کسانی که زودتر درمان شده بودند، داشتند. شناخت و درمان بهتر سروسیسیت و آندومتریت قبل از ایجاد سالپنژیت حتی در پیشگیری از نازایی بیش از درمان سالپنژیت مهم است.

حتما بخوانید: هیدروسالپنکس رحمی چیست؟

نتیجه گیری

بهترین امید برای کاهش میزان نازایی مربوط به عفونت در پیشگیری و تشخیص زود هنگام  و درمان عفونتهای بدون علامت یا  دارای علائم خفیف جدید است. باید بر اهمیت حفظ باروری در آینده، جلوگیری از رفتارهای جنسی پرخطر و استفاده اجباری از کاندوم تأکید شود. همزمان، باید آگاهی پزشکان و مصرف کنندگان از نیاز به غربالگری فشرده با استفاده از جدیدترین و  موثرترین تکنیک های مولکولی انجام شود.

علی‌رغم تمرکز بر بیماریهای مقاربتی (STD)، همچنین ممکن است ناباروری و نازایی به دنبال عفونتهای منتقله از طریق خون مانند سل ، عفونت های هوازی و بی هوازی مخلوط سایر قسمت‎های لگن باشد. بسیاری از میکروارگانیسم های دیگر که در این بررسی به طور مفصل صحبت نشده اند شامل ترپونما پالیدوم ، ویروس هرپس سیمپلکس، ویروس نقص ایمنی انسانی و ویروس پاپیلومای انسانی هستند. زیرا به طور گسترده ای در مورد بیماری های منتقله از راه جنسی، ناهنجاری های تولید مثل و نازایی مورد بررسی قرار می گیرند.

بهترین امید برای کاهش بروز ناباروری مربوط به عفونت در پیشگیری و تشخیص به موقع است. ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی باید بر استفاده اجباری از کاندوم استرس داشته باشند و از رفتارهای جنسی پرخطر برای حفظ باروری در آینده جلوگیری کنند. صرف نظر از اینکه رابطه ای بین عفونت و نازایی وجود دارد یا خیر ؟ درک متقابل اولیه و شناسایی دقیق آن‌ها به گزینه های مدیریت به موقع کمک می کند. بنابراین به چندین زوج نابارور امید می رود که بارداری موفقیت آمیزی داشته باشند.

راه های ارتباطی با دکتر فاطمه سروی ( جراح و متخصص زنان و زایمان ) :

اینستاگرام دکتر فاطمه سروی

شماره های تماس جهت رزرو: 88087542-021 و 09195934458 و 09195600342