فریز تخمک و مراحل انجام آن

روش فریز تخمک نوعی استفاده از تکنولوژی کمک باروری است که در آن تخمک­‌های بالغ تولید شده، در تخمدان‌ها توسط گاید سونوگرافی واژینال از بدن خارج خواهند شد. تخمک‌ها در محیط خاصی به نام تانک جنین شناسی محافظت می‌شوند. این تخمک­‌ها به مدت ده سال قابل استفاده هستند.

همان‌طور که می­‌دانید، تخمدان‌ها طی یک سیکل قاعدگی به‌طور طبیعی تخمک بالغ تولید می‌­کند. با استفاده از تکنولوژی کمک­‌باروری و مصرف داروهای تحریک تخمک­گذاری، تخمدان‌­ها قادر هستند تعداد زیادی فولیکول بالغ تولید کنند. تخمک‌­های تولید شده طی جراحی­ سرپایی واژینال از بدن جدا شده و برای ده سال تحت محافظت و فریز قرار می‌­گیرند.

با افزایش سن در زنان، احتمال باروری کم می‌شود. این مورد باعث بروز اضطراب در آن‌ها شده و با فناوری کمک‌­باروری فریز تخمک می‌­توانیم در آسوده کردن خاطر بانوانی که قصد بارداری در سن بالا را دارند، کمک کنیم.

فولیکول­‌های بالغ در سنین زیر 35 سال از کیفیت و ماندگاری بیشتری برخوردار هستند. با این حال در سنین 35 تا 42 سالگی قادر به انجام ذخیره تخمک هستیم. همچنین می‌­توانیم تخمک­‌های مناسب به‌دست آوریم. طی مطالعات جهانی انجام شده، فریز تخمک بالغ در سن بالای 42 سال از موفقیت کمتری در آینده برخوردار است.

کاربرد تخمک فریز شده

1- خانم­‌های مبتلا به بدخیمی ارگان‌های مختلف که بیم آن می­رود که در اثر استفاده از روش‌های رادیوتراپی و شیمی­درمانی در آینده قدرت باروری خود را از دست دهند، می­‌توانند قبل از شروع درمان‌های تهاجمی فریز تخمک را انجام دهند.

2- بانوانی که در گذشته سابقۀ جراحی روی تخمدان مانند کیست‌­های تخمدانی و آندومتریوز را دارند هم می‌توانند از تکنولوژی فریز تخمک استفاده کنند.

3- افرادی که دچار جهش‌­های ژنتیکی و بروز یائسگی زودرس هستند نیز از تکنولوژی فریز تخمک در سنین باروری پایین استفاده می‌­کنند.

4- زنان دارای بیماری‌­های تخمدانی مانند آندومتریوز و آندومتریوزی که لازم به جراحی لاپاروسکوپی هستند، می‌­توانند قبل از شروع جراحی فریز تخمک را انجام دهند.

خانم‌­هایی که به دلایلی مانند مسائل اجتماعی، اقتصادی و … تمایل به حاملگی در سنین بالا را دارند نیز از فریز تخمک استفاده می‌­کنند. افرادی که کاندید اهدای تخمک هستند در شرایط بدنی مناسب می‌­توانند فریز تخمک را انجام داده و در زمان مناسب، تخمک‌­های فریز شده را به‌عنوان به شخص دیگری اهدا کنند.

مراحل انجام تکنولوژی فریز تخمک

ابتدا فرد متقاضی به پزشک ناباروری مراجعه می‌­کند. در این مراجعه آزمایش‌­های سلامت عمومی بدن، بررسی آنتی بادی، آنتی ژن‌های ایدز و هپاتیت برای آن‌ها انجام می‌­شود. همچنین آزمایش ذخیره تخمدان یا AMH، آزمایشات هورمونی تخمدان، آزمایشات دیگر شامل پرولاکتین و تیروئید انجام خواهد شد.

سونوگرافی واژینال برای بررسی سلامت عمومی رحم و تخمدان در خانم­‌های ازدواج کرده تجویز می‌شود. سونوگرافی ترانس رکتال هم برای بررسی رحم و تخمدان‌ها در دختران ازدواج نکرده صورت می‌گیرد. سونوگرافی و ماموگرافی پستان از ضروریات شروع سیکل­‌های فریز تخمک بشمار می­رود. به‌دلیل این‌که استفاده از داروهای هورمونی در سیر سیکل‌های تحریک تخمک‌گذاری، ممکن است بعضی از بیماری‌های زمینه­‌ای پستان را ایجاد کند.

انجام این اقدامات ضروری است. شاید در این موارد نیاز به مشورت با پزشک متخصص جراح پستان هم باشد. در دختران مجرد به‌دلیل آسیب به پرده بکارت حین تهیه تخمک‌­ها، مشاوره پزشکی قانونی انجام می‌­شود. همچنین لازم است یکی از افراد درجۀ یک خانواده در جریان پروسۀ فریز تخمک قرار گیرند و رضایت کامل حاصل شود.

مراحل تحریک رشد فولیکول­‌های تخمدان

فرد متقاضی فریز تخمک در سه روز اول سیکل قاعدگی به پزشک مراجعه می‌کند. بعد از مراجعه سونوگرافی واژینال برای بررسی وضعیت تخمدان‌ها و شروع سیکل تحریک تخمک‌­گذاری انجام می‌­شود. درصورت سلامت تخمدان‌ها و عدم وجود کیست­‌های تخمدان، داروهای محرک رشد فولیکول برای تحریک رشد آن‌ها استفاده می­‌شود. در ادامۀ درمان از داروهای آگونیست و یا آنتاگونیست GNRH نیز استفاده می‌­شود. حین استفاده از این داروها، بیمار چندین بار برای پایش رشد فولیکولی توسط سونوگرافی واژینال یا رکتال به پزشک مراجعه می‌کند. وقتی فولیکول­‌ها به حداکثر رشدِ خود رسیدند، آزمایشات هورمونی برای مناسب بودن زمان تخمک­‌گیری انجام ‌و بیمار آمادۀ جراحی خواهد شد.

حتما بخوانید: کیست تخمدان در بارداری(آیا کیست تخمدان در بارداری خطرناک است؟)

خروج تخمک‌­ها از بدن

حین عمل پانچر با استفاده از گاید سونوگرافی واژینال، فولیکولهای بالغ تخلیه شده و مایع حاوی تخمک به آزمایشگاه جنین‌­شناسی تحویل داده می­‌شود. در خانم‌­های مجرد برای جلوگیری از آسیب به پرده بکارت، شاید لازم باشد که خروج تخمک‌­ها توسط روش لاپاروسکوپی انجام شود.

اگر تعداد تخمک­‌های حاصل در هر سیکل کمتر از میزان مورد نظر پزشک باشد، شاید لازم باشد سیکل پانچر چندین بار تکرار شود. عمل پانچر یا خروج تخمک‌ها یک عمل جراحی سرپایی با حداقل درد است. بیمار در این عمل، حدود دو ساعت پس از خروج تخمک در ریکاوری مورد چکاپ قرار می‌­گیرد و پس از هوشیاری کامل و عدم وجود خونریزی و درد مرخص خواهد شد. درد پس از خروج تخمک ها معمولا با یک مسکن ضعیف کنترل می‌شود.

پس از خروج تخمک­‌ها از مایع فولیکولی، تخمک‌­های بالغ و سالم در مرحلۀ متافاز 2 شناسایی توسط جنین‌­شناس، شناسایی می‌­شوند. این تخمک­‌ها پس از خروج مایع، داخل سلولی با روش انجماد سریع در محیط نیتروژن مایع درحالت فریز قرار می‌­گیرند. تخمک­‌ها از زمان فریز تا زمان مورد استفاده قرار گرفتن، در یک محیط مناسب نگهداری شده و دچار آسیب نخواهند شد.

مرحلۀ بهره­‌وری از تخمک فریز

وقتی خانمی تصمیم به باروری بگیرد، ابتدا سیکل آماده‌­سازی آندومتر با استفاده از داروهای استروژنی انجام می‌­شود. وقتی رشد آندومتر به مرحلۀ مناسب پذیرش جنین رسید از ابتدای شروع داروهای پروژسترونی (حدود 5 روز قبل از انتقال جنین به آزمایشگاه) جنین‌­شناسی تنظیمات لازم بعمل خواهد آمد. 5 روز قبل از انتقال جنین، جنین‌شناس اسپرم را داخل تخمک لقاح خواهد داد و جنین حاصله در روز پنجم به‌صورت بلاستوسیست و تقسیمات کامل سلولی به رحم انتقال داده خواهد شد.

میزان موفقیت حاصل از استفاده از تخمک فریز شده

میزان موفقیت IVF در استفاده از تخمک فریز شده به سن خانم و میزان ذخیرۀ تخمک بستگی دارد. هرچه سن خانم کمتر باشد و میزان AMH مناسب­‌تر باشد، تعداد تخمک­‌های به‌دست آمده و بیشتر خواهد بود.

به‌طور کلی تعداد تخمک‌­های بیشتر از 6 عدد، حدود موفقیت بارداری را 30 تا 60 درصد افزایش می‌دهد. در صورتی‌که تعداد تخمک‌­های حاصل از یک سیکل فریز، کمتر از 6 عدد باشد، انجام مجدد سیکل­‌های تحریک تخمک­‌گذاری و فریز مجدد تخمک ضرورت می‌­یابد.

عوارض فریز تخمک

عوارض فریز تخمک همان عوارض سیکل‌های IVF است. این سیکل‌ها شامل احتمال خونریزی داخل شکمی حین، عفونت‌­های لگنی برای افراد با بیماری زمینه‌ه­ای آندومتریوز، تورشن یا پیچ خوردن تخمدان‌های بزرگ شده و سندرم تخمدان‌های تحریک شده می‌باشد.

سندرم تحریک تخمدان بیش از حد، در زنان با سابقۀ تخمدان پلی کیستیک و تخمدان‌های بزرگ اتفاق میوفتد. افزایش وزن بیش از حد، اختلال الکترولیتی و تجمع مایع فراوان داخل شکم و اطراف ریه‌­ها از علائم سندرم تحریک بیش از حد محسوب می‌شود. در برخی از موارد این اختلال نیاز به بستری است. به‌دلیل کاهش ذخیره تخمدان، احتمال به‌وجود آمدن سندرم تخمدان تحریک شده بسیار کم خواهد بود.

حتما بخوانید: سندرم تخمدان پلی کیستیک چیست؟

هزینۀ فریز تخمک در سال جاری

در مراکز دولتی فعلاً بودجه­‌ای برای فریز تخمک در نظر گرفته نشده. به‌همین‌دلیل فعلا امکان انجام فریز تخمک در مراکز دولتی وجود ندارد. در دختران باکره که تمایل به خروج تخمک‌ها از طریق لاپاراسکوپی دارند، هزینۀ اضافه‌­ای برای این عمل دریافت می‌شود. در مراکز خصوصی هزینه­‌های مختلفی به‌منظور خروج تخمک و فریز آن در نظر گرفته شده. هزینه فریز تخمک در کلینیک دکتر سروی حدود 13 تا 15 میلیون درنظر گرفته شده. بعداز خروج تخمک­‌ها هزینه سالیانۀ حدود 400 هزار تومان برای تمدید نگهداری دریافت می‌شود. با انجام فریز تخمک، می‌توانید در سنین بالاتر یا شرایط مناسب برای بارداری اقدام کنید. همچنین این افراد مطمئن هستند که تخمک­‌های خارج شده برای ده سال قابلیت استفاده است.

اطلاعات کاملی درمورد فریز تخمک در سطح وبسایت فارسی یافت نمی‌­شود، اما ما سعی کردیم در این مطلب تمام موارد مربوط به این روش را برایتان توضیح دهیم. اگر در این‌باره سوالی دارید در پیج اینستاگرامی از ما بپرسید یا به‌عنوان سوالاتی در سایت مطرح فرمائید تا راهنماییتان کنیم.

جهت مشاوره و کسب اطلاعات بیشتر با ما در تماس باشید.

اینستاگرام دکتر سروی