در دنیای امروز که بسیاری از زنان به‌دلایل شخصی، شغلی یا پزشکی، بارداری را به تعویق می‌اندازند، علم پزشکی گزینه‌های متعددی را برای حفظ قدرت باروری در اختیارشان گذاشته است. فریز تخمک و فریز جنین، دو روش مهم و رایج در این زمینه هستند که هرکدام مزایا، معایب و کاربردهای خاص خود را دارند.
اما این سؤال برای بسیاری از زنان مطرح است که:
کدام روش بهتر است؟ فریز تخمک یا فریز جنین؟
در این مقاله سعی می‌کنیم به‌صورت کامل و علمی به این موضوع بپردازیم تا بتوانید تصمیمی آگاهانه و مناسب شرایط خود بگیرید. در ادامه با ما همراه باشید.
فریز تخمک چیست؟
فریز تخمک یا به‌صورت علمی «انجماد اووسیت» یکی از روش‌های پیشرفته‌ی حفظ باروری است که به زنان این امکان را می‌دهد تا تخمک‌های سالم خود را برای استفاده در آینده ذخیره کنند. در این روش ابتدا تخمدان‌ها با داروهای خاص تحریک می‌شوند تا چندین تخمک بالغ تولید کنند. سپس تخمک‌ها طی یک عمل ساده استخراج شده و در دمای بسیار پایین (حدود منفی ۱۹۶ درجه سانتی‌گراد) با روش‌های سریع و ایمن فریز می‌شوند.
این تخمک‌ها می‌توانند سال‌ها بدون افت کیفیت نگهداری شوند و در آینده، زمانی که فرد آمادگی بارداری دارد، مورد استفاده قرار گیرند. در آن زمان، تخمک فریز شده با اسپرم لقاح داده می‌شود و در صورت موفقیت، جنین حاصل در رحم کاشته خواهد شد.
چه کسانی گزینه مناسبی برای فریز تخمک هستند؟
فریز تخمک برای همه مناسب نیست، اما در شرایط زیر این روش می‌تواند انتخابی هوشمندانه برای حفظ قدرت باروری باشد:
- زنانی که هنوز شریک زندگی ندارند: اگر هنوز رابطه پایدار ندارید ولی قصد مادر شدن دارید، فریز تخمک به شما امکان می‌دهد باروری‌تان را برای آینده حفظ کنید.
- زنانی که می‌خواهند بارداری را به تعویق بیندازند: به دلایل تحصیل، کار یا شرایط شخصی میتوانید با فریز تخمک در سنین جوان‌تر، کیفیت تخمک‌هایتان را حفظ کنید.
- زنانی که تحت درمان‌های پزشکی سخت قرار می‌گیرند: قبل از شیمی‌درمانی، پرتودرمانی یا جراحی‌های تخمدان، فریز تخمک بهترین راه برای حفظ قدرت باروری است.
- زنانی با سابقه خانوادگی کاهش ذخیره تخمدان: اگر در خانواده‌تان یائسگی زودرس یا مشکلات ژنتیکی وجود دارد، فریز تخمک به شما کمک می‌کند باروری‌تان را به تعویق بیندازید.
فریز جنین چیست؟
فریز جنین یکی از روش‌های پیشرفته نگهداری باروری است که در آن ابتدا تخمک‌ها از تخمدان استخراج می‌شوند. سپس این تخمک‌ها در محیط آزمایشگاهی با اسپرم شریک یا اهداکننده لقاح داده می‌شوند تا جنین شکل گیرد. جنین‌های حاصل پس از چند روز رشد ( اغلب تا مرحله بلاستوسیست در روز پنجم)، در شرایط بسیار سرد و با استفاده از تکنولوژی‌های انجماد سریع مانند ویتریفیکیشن فریز می‌شوند.این روش به زوج‌ها اجازه می‌دهد که جنین‌های سالم و آماده برای انتقال به رحم را برای آینده ذخیره کنند. زمانی که زوج آمادگی بارداری پیدا کردند، جنین‌های فریز شده از حالت انجماد خارج شده و پس از بررسی کیفیت، در رحم مادر کاشته می‌شوند. فریز جنین یکی از بهترین روش‌ها برای افزایش شانس موفقیت بارداری در روش‌های کمک باروری مانند IVF به شمار می‌رود.
چه کسانی گزینه مناسب برای فریز جنین هستند؟
● زوج‌هایی که فعلا نمی‌خواهند باردار شوند: این زوج‌ها می‌توانند با فریز جنین، لقاح و تشکیل جنین را زودتر انجام دهند و جنین‌ها را برای زمان مناسب‌تر نگه دارند، بدون نیاز به تکرار مراحل برداشت تخمک.
● زنانی که تحت درمان‌های پزشکی آسیب‌زا هستند: شیمی‌درمانی و پرتودرمانی ممکن است به ذخیره تخمدان آسیب بزند. فریز جنین پیش از درمان، راهی مطمئن برای حفظ باروری است.
● زنانی که در IVF جنین اضافه دارند: جنین‌های اضافی می‌توانند فریز شوند تا در آینده برای بارداری استفاده شوند.
● افرادی که به دنبال افزایش موفقیت بارداری هستند: چون جنین‌ها مرحله لقاح را گذرانده‌اند، فریز جنین شانس بارداری موفق‌تر را نسبت به فریز تخمک دارد.
فریز تخمک و فریز جنین؛ چه تفاوت‌هایی دارند؟
هر دو روش فریز تخمک و فریز جنین برای حفظ باروری طراحی شده‌اند، اما از نظر فرآیند و شرایط تفاوت‌هایی دارند که دانستن‌شان به تصمیم‌گیری بهتر کمک می‌کند.
1- در فریز تخمک، فقط تخمک‌های زن استخراج و فریز می‌شوند و نیازی به اسپرم نیست، بنابراین این روش برای زنان مجرد یا کسانی که هنوز تصمیم به بارداری ندارند مناسب است.اما فریز جنین نیازمند لقاح تخمک با اسپرم در آزمایشگاه است و مناسب زنانی است که شریک زندگی دارند یا از اسپرم اهدایی استفاده می‌کنند.
2- از نظر شانس موفقیت، فریز جنین کمی بهتر است چون جنین‌ها بعد از لقاح و رشد اولیه فریز می‌شوند، در حالی که تخمک‌های فریز شده باید بعدا لقاح داده شوند که ممکن است چالش‌برانگیز باشد.
3- از لحاظ انعطاف‌پذیری، فریز تخمک آزادی بیشتری می‌دهد و زنان می‌توانند بدون وابستگی به فرد دیگر آینده باروری خود را حفظ کنند. اما فریز جنین با مسائل حقوقی و تصمیم‌گیری پیچیده‌تر همراه است.
4- همچنین از نظر اخلاقی و قانونی، فریز جنین در برخی کشورها محدودیت‌هایی دارد، ولی فریز تخمک حساسیت کمتری ایجاد می‌کند.
5- فریز تخمک مناسب زنانی است که می‌خواهند باروری را برای آینده حفظ کنند بدون درگیر شدن در تصمیمات زوجی یا قانونی، و فریز جنین بیشتر برای زوج‌هایی است که به دنبال افزایش احتمال موفقیت IVF یا حفظ جنین پیش از درمان‌های پزشکی هستند.
فریز تخمک یا فریز جنین؛ کدام روش موفق‌تر است؟
از نظر علمی نرخ موفقیت در بارداری با جنین فریز شده اغلب بیشتر از تخمک فریز شده است. دلیل این امر این است که جنین‌ها مرحله‌ی مهم لقاح و رشد اولیه را پشت سر گذاشته‌اند و بررسی کیفیت آن‌ها ساده‌تر است.
با این حال، در سال‌های اخیر تکنولوژی فریز تخمک (خصوصا روش «ویتریفیکیشن» یا انجماد سریع) به‌شدت پیشرفت کرده و شانس بارداری با تخمک فریز شده هم بسیار بهبود یافته است.
مزایا و معایب هر روش
مزایای فریز تخمک:
- استقلال تصمیم‌گیری برای بارداری در آینده
- امکان حفظ قدرت باروری در زنان مجرد
- بدون نیاز به انتخاب اسپرم در زمان فریز
معایب فریز تخمک:
- شانس بارداری نسبت به فریز جنین کمی پایین‌تر است.
- در زمان بارداری، نیاز به فرآیند IVF دارد.
مزایای فریز جنین:
- نرخ موفقیت بالاتر در بارداری
- مرحله لقاح در زمان سلامت بیشتر انجام می‌شود
- انتخاب جنین‌های سالم‌تر (با تست‌های ژنتیکی پیش از لانه‌گزینی)
معایب فریز جنین:
- نیاز به وجود شریک یا اهدا کننده اسپرم
- در صورت تغییر رابطه یا شرایط قانونی، مسائل حقوقی پیچیده ممکن است پیش بیاید.
بهترین زمان برای فریز تخمک یا جنین
سن در این تصمیم‌گیری بسیار تعیین‌کننده است.
✅ بین سنین ۳۰ تا ۳۵ سالگی، کیفیت تخمک‌ها هنوز مناسب است و زمان ایده‌آلی برای اقدام به فریز محسوب می‌شود.
✅ در سنین زیر ۳۰ سال کیفیت تخمک بالاست، اما بسیاری از زنان هنوز به چنین تصمیماتی فکر نمی‌کنند.
✅ بعد از ۳۷ سالگی، احتمال کاهش کیفیت تخمک‌ها یا جنین بیشتر می‌شود، اما هنوز هم این روش‌ها می‌توانند موثر باشند.
جمع‌بندی
انتخاب بین فریز تخمک و فریز جنین، یک تصمیم شخصی و وابسته به شرایط زندگی شماست. هیچ گزینه‌ای به‌تنهایی بهترین نیست، بلکه آنچه اهمیت دارد هماهنگی روش انتخابی با نیازها، سن، وضعیت تاهل، اهداف آینده و توصیه‌های پزشکی است.
اگر در مرحله‌ای از زندگی هستید که هنوز شریک زندگی ندارید یا ترجیح می‌دهید در آینده درباره بارداری تصمیم بگیرید، فریز تخمک می‌تواند استقلال و انعطاف‌پذیری بیشتری به شما بدهد. اگر اما شریک زندگی مشخص دارید یا وارد فرایند درمان‌هایی مثل IVF یا شیمی‌درمانی شده‌اید، فریز جنین می‌تواند شانس موفقیت شما را افزایش دهد.
برای انتخاب درست، نیاز به آگاهی و همراهی یک تیم متخصص دارید. ما در کلینیک دکتر فاطمه سروی در کنار شما هستیم تا شرایطتان را دقیق بررسی کنیم و بهترین مسیر را برای حفظ باروری‌تان پیشنهاد دهیم.
گاهی یک تصمیم کوچک، می‌تواند آینده‌تان را از تردید به اطمینان برساند. همین حالا قدم اول را بردارید.
