پولیپ رحم از نشانه ها تا تشخیص و درمان

پولیپ رحم به صورت یک زائدۀ گوشتی از دیوارۀ داخلی رحم یا کانال سرویکس آویزان است. وقتی سلول­های قسمتی از لایۀ داخلی رحم یا آندومتر دچار رشد بیش از حد می­شوند این تجمع سلولی بصورت بافتی اضافه از داخل دیوارۀ رحم رشد می­کند و بصورت پولیپ رحم در می­آید. پولیپ‌­های رحم معمولا قوام نرمی دارند و در سایزهای مختلف دیده می­شوند. بعضی از آنها پتانسیل بدخیم شدن دارند مخصوصا در زنان سنین بعد از یائسگی و بعضی از پولیپ­ها مخصوصا در زنان جوان خوش­خیم هستند. پولیپ­ها به اشکال مختلف در داخل حفرۀ رحم دیده می­شوند. پولیپ­ها ممکن است پهن یا پایه دار باشند. ممکن است صورت تکی و یا به تعداد فراوان دیده شوند.

• اَشکال متفاوت پولیپ‌­های رحم

پولیپ­‌های رحم به اندازه و اَشکال مختلف دیده می­شوند. اشکال گرد یا بیضی و دارای اندازه­های بسیار کوچک چند میلیمتری و یا ممکن است کل حفرۀ رحم را در برگرفته باشند و تا سایز چند سانتیمتر نیز برسند. پولیپ­ها معمولا به رنگ صورتی کمرنگ و همرنگ آندومتر هستند. و یا ممکن است دارای دهانۀ قرمزرنگی باشند که این پولیپ­ها معمولا خونریزی دهنده هستند. پولیپ های رحم از بافت متراکم و فیبروز، رگهای خونی و سلولهای آندومتری و شبه غددی تشکیل شده­اند. پولیپ­‌های پایه دار معمولا از طریق یک پایۀ باریک به دیوارۀ داخلی رحم متصل هستند و ممکن است از داخل دهانۀ سرویکس بیرون­زدگی پیدا کنند و به داخل کانال واژن وارد شوند.

وقتی پولیپ از حفرۀ رحم خارج شده و وارد کانال آندوسرویکس شود و حتی از دیوارۀ واژن هم بیرون­زدگی داشته باشد، بیمار می­تواند پولیپ را از خارج واژن لمس کند. پولیپ­ها‌ی بدون پایه از طریق یک صفحۀ پهن به داخل رحم متصل هستند. این صفحۀ اتصالی ممکن است محدود به یک قسمت از آندومتر باشد و یا اینکه تمام دیوارۀ قدامی یا خلفی آندمتر را فراگیرد. میزان شیوع پولیپ­‌های پایه دار نسبت به پولیپ­‌های بدون پایه بیشتر است.

• سنِ بروز پولیپ­‌های رحمی

پولیپ­‌های رحمی معمولا در سنین چهل تا پنجاه سالگی شیوع بیشتری دارند و در 10 تا 15 درصد زنان سنین باروری دیده می­شود اما در سنین پایین تر و حتی در دختران مجرد نیز دیده می­شود. زنان در سنین یائسگی نیز ممکن است دچارِ پولیپ شوند. که در این سن دقت بیشتری در درمان بیمار لازم است زیرا شیوع بدخیمی در پولیپ در این سنین بیشتر است. تعداد زیادی از پولیپ­ها در زنان بصورت بی­علامت است و در حین چکاپ­های سالیانه توسط سونوگرافی واژینال تشخیص داده می­شوند.

پولیپ رحم ممکن است هیچ علامت خاصی نداشته باشد. در خانم­های دچارِ دیابتِ تیپ 2، چاقی بیش ازحد، سندروم تخمدان پلی کیستیک و یا فشار خون مزمن، درصد بیشتری از پولیپ­‌های رحمی دیده می­شود. در زنان دچار سندرم تخمدان پلی­کیستیک پولیپ­ها حتما باید توسط هیستروسکوپی مورد ارزیابی قرار گیرند. به دلیل اینکه در این گروه از بیماران احتمال ایجاد بدخیمی بیشتر است و حتما باید پولیپ توسط هیستروسکوپی درمان شود.

حتما بخوانید: عفونت های واژن را بشناسید(بررسی علائم و راه های درمان آن)

• علائم و نشانه‌­های پولیپ رحم

همانطور که گفته شد در برخی از زنان پولیپ های رحمی ممکن است بدون علامت باشد و در طی معاینات و سونوگرافی­های سالیانه واژینال تشخیص داده شود. ولی بیشترِ، بیشترین علامت پولیپ­‌های رحمی خونریزیهای واژینال بصورت لکه بینی یا بصورت خونریزی واژینال شدید است. علائم بیمار به نوع پولیپ، سایز آن و محل قرارگیری پولیپ در داخل رحم بستگی دارد و احساس لمس تودۀ پولیپ در داخل واژن در پولیپ‌­های بزرگی که از داخل کانال اندوسرویکس عبور کرده اند دیده میشود. در صورت مشاهده علائم زیر به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید. عمده ترین علائم پولیپ رحم به شرح زیر می­باشد:

1- خونریزی­های نامنظم رحم

2- خونریزی­ بین دوره­های قاعدگی

3- خونریزی قاعدگی شدید

4- درد لگن

5- احساس توده در واژن

نکته: بعضی از پولیپ‌­های رحمی پتانسیل تبدیل شدن به بدخیمی را دارند. بنابراین در صورت صلاحدید پزشک متخصص زنان از درمان جراحی هیستوروسکوپی برای تشخیص و درمان پولیپ استفاده کنید.

• دلایل تشکیل پولیپ رحم

اگرچه به دلایل نامشخص علت دقیق تشکیل پولیپ­‌های رحم مشخص نیست بعضی از عوامل زیر سبب تشدید تشکیل پولیپ های رحمی می­شود:

1– عوامل هورمونی: هورمون استروژن معمولا سبب رشد بافت آندومتر میشود. رسپتورهای هورمونی استروژن بر روی توده های پولیپ رحم دیده شده است. بنابراین در صورت اختلال بالانس هورمونِ استروژن، تشکیل پولیپ تشدید میشود.

2– چاقی بیش از حد: در افراد بسیار چاق میزان تولید استروژن زائد بدن بیشتر میشود و ریسک تولید پولیپ نیز افزایش می­یابد. افراد بسیار چاق سه برابر سایر افراد دچار پولیپ رحمی می­شوند.

3- داروی تاموکسیفن: این دارو در جهت درمان سرطان پستان استفاده میشود. در زنانِ دچارِ، در زنانِ مصرف کننده تاموکسیفن تولید پولیپ های بدخیم بیشتر میشود. به محض دیدن پولیپ در مصرف کننده قرص تاموکسیفین حتما از روش هیستروسکوپی جهت خروج پولیپ رحم استفاده می­کنیم.

4- سندروم تخمدان پلی کیستیک: در بیماری سندروم تخمدان پلی کیستیک بالانس هورمونی به نفع افزایش استروژن تغییر میکند. بنابراین میزان تولید پولیپ های رحم افزایش می­یابد و ریسک بدخیمی در پولیپ­ها نیز دیده میشود. بنابراین حتما پولیپ­‌های موجود در رحم در بیمارانِ دچارِ این مشکل حتما باید جراحی شوند.

حتما بخوانید:  بررسی انواع کیست تخمدان و روش های درمان

• عوارض و خطرات پولیپ‌های رحم

بعضی از پولیپ‌­های رحمی بدخیم هستند. بیشترین میزان بدخیمی در پولیپ های رحمی در زنان سنین یائسگی دیده میشود. بنابراین در زنان سنین یائسگی با دیدن هرنوع پولیپی حتما باید جراحی در مورد پولیپ ها انجام شده و پولیپ ها بطور کامل از رحم خارج شوند و برای بررسی بافتی به پاتولوژی فرستاده شوند.

در خانم­های کاندید IVS در صورت مشاهده پولیپ در داخل رحم به دلیل اختلال پولیپ در انجام امر لانه ­گزینی جنین حتما باید پولیپ برداشته شود. و مورد دیگر نیز لزوم حتمی برداشتن پولیپ در زنان دچارِ سندرم تخمدانِ پلی کیستیک می­باشد.

• پولیپ‌های رحم چگونه تشخیص داده می­شوند؟

دو روش برای تشخیص پولیپ های رحمی وجود دارد:

 روش اول – سونوگرافی واژینال:

با انجام سونوگرافی واژینال بطور  کامل حفره داخل رحمی دیده می­شود و هرگونه توده بصورت پولیپ تشخیص  داده می­شود.

روش دوم- سونو هیسترو گرافی:

در این روش مقداری مایع وارد حفره رحم می­شود و پولیپ بصورت یک عضو برجسته و آویزان در داخل رحم و حفرۀ رحم بخوبی مشخص می­شود و سایز، محل و تعداد پولیپ ها در این روش بخوبی مشخص میشوند.

• درمان پولیپ

 درمان پولیپ به روش جراحی صورت میگیرد. بهترین روش جراحی برای درمان پولیپ، روش هیستروسکوپی است. در این روش ابتدا حفره داخل رحم با مقدار زیادی مایع نرمال­سالین پر می­شود، پولیپ­ها در داخل مایع شناور می­شوند، با استفاده از روش استفاده از قیچی ها و گرسپِرهای هیستروسکوپی پولیپ­ها بطور کامل از پایه جدا می­شوند و برای پاتولوژی فرستاده می­شوند. در گذشته برای درمان پولیپ از روش درمانیِ کورتاژ استفاده می­شد. ولی در روش کورتاژ که به صورت دید غیرمستقیم فقط دیواره­های رحمی تراشیده می­شود دو اتفاق عمده می­افتد.  یک، احتمال آسیب به دیواره­های رحمی و ایجاد ناباروری، دوم، ممکن است پولیپ­‌های بزرگ در این روش کاملا تخلیه نشوند و احتیاج به جراحی های مکرر و عوارض رحمی بیشتر اتفاق بیفتد.

روش هیستروسکوپی یک عمل جراحی بسیار قابل قبول از طرف بیمار با بیهوشی مختصر و ریکاوری بسیار کوتاه و عوارض بسیار ناچیز است. مهمترین عوارض هیستروسکوپی و در حین برداشتن پولیپ عبارت است از: آمبولی هوا، سوراخ شدن دیوارۀ رحم، که این عوارض بشدت نادر است و معمولا جای نگرانی در مورد این عوارض نمی­باشد.

نکته: اکثر پولیپ­‌های رحمی ممکن است بی علامت باشند بنابراین انجام معاینۀ واژینال و سونوگرافی سالیانه جهت بررسی تشخیص پولیپ­‌های بدون علامت الزامی می­باشد.

جهت مشاوره و کسب اطلاعات بیشتر با ما در تماس باشید.

اینستاگرام دکتر سروی